Het is algemeen bekend dat vrouwen een dag of drie/vier na de bevalling van een kindje last kan krijgen van kraamtranen. Deze ‘babyblues’ zorgt voor een stroom aan wisselende emoties. Wist je dat ook nieuwbakken papa’s last kunnen hebben van depressies na de geboorte? Op 3 januari 2021 vindt de eerste jaarlijkse Internationale kraamtranendag plaats. Op deze dag staan we stil bij een fenomeen dat om kan slaan in postnale depressie.

Over deze blog

Kraamtranen zijn een begrip waar je misschien wel eens van gehoord hebt. In deze blog leg ik je uit wat ze zijn en hoe je ze kunt herkennen. Eerst zal het gaan over de babyblues bij de mama’s en tips voor de papa’s. Daarna vertel ik over de kraamtranen bij de man en als laatste hoe die er bij mijzelf waren. Vooraf wil ik nog even melden dat deze blog misschien gaat overkomen dat het na de bevalling een trieste bedoening is. Het is verre van dat, maar niet alles is die roze wolk die je in gedachten hebt. Met dit verhaal hoop ik je te kunnen voorbereiden op die andere kant van de medaille waar je veel minder over hoort.

Wat zijn kraamtranen

Ergens rond de derde of vierde dag na de bevalling krijgen de meeste vrouwen stemmingswisselingen. Plotselinge huilbuien die komen door vermoeidheid en een daling van de hormonen. Tegelijkertijd komt de melkproductie extra op gang. Een aantal dagen kan de roze wolk er even niet zijn en lijkt het moederschap even niet ‘wat het zou moeten zijn’. Gelukkig duurt dit over het algemeen slechts enkele dagen. Samen ben je aan het wennen aan een nieuwe situatie in jullie gezin. Let op, kraamtranen zijn niet hetzelfde als een postnatale depressie als hebben ze wel enkele overeenkomstige symptomen. Bij een postnatale depressie zijn de klachten langduriger en kunnen zelfs enkele maanden duren.

Symptomen bij kraamtranen

Een paar dagen lang zit je in een rollercoaster van emoties. Plotseling is daar het kindje waar je al die tijd op gewacht hebt. Ineens moet je alle verwachtingen waar gaan maken en begint de verzorging van een nieuw gezinslid. Na een paar dagen begint het volle besef dat je een nieuwe verantwoordelijkheid erbij hebt. Kraamtranen herken je aan de volgende symptomen:

• Plotselingen huilbuien
• Nerveus zijn
• Slechter slapen of bijna niet slapen
• Negatieve gedachten
• Wisselen van je stemming
• Erg prikkelbaar zijn en overgevoelig reageren
• Denken dat je jouw baby niet goed kunt verzorgen
  Sociale druk voelen om alles helemaal perfect te moeten doen.
• Bij een postnatale depressie kan het voorkomen dat je geen liefde voor het kindje voelt.

Hoe kan de papa helpen bij kraamtranen

Vóór en na de zwangerschap wordt van de (aanstaande) vader verwacht dat hij zijn steentje bijdraagt. Naar mijn idee niet meer dan logisch. Je vrouw heeft negen maanden lang hard gewerkt om een baby te laten groeien en tijdens de bevalling is er een extra aanslag op haar lichaam gedaan. Als je haar al niet ondersteunde, dan is dit het moment om extra naar voren te stappen. Nu heeft ze jou extra hard nodig.

• Luister naar haar twijfels en angsten. Veroordeel ze niet, maar je kunt wel helpen ze te relativeren.
• Accepteer de huilbuien, zelfs als ze helemaal nergens op slaan.
• Pas het kraambezoek aan op haar emoties. In de eerste dagen is het slimmer om de personen uit te nodigen waar ze het meeste om geeft. De vrienden waar ze echt niet zonder kan en de meest belangrijke familieleden. De rest kan wel even wachten. Let tijdens het bezoek ook op de tijd zodat het niet te lang en uitputtend wordt.
• Als ze een andere schouder nodig heeft dan die van jou om uit te huilen, voel je dan niet gepasseerd.
• Observeer en houdt in de gaten of de emoties niet te lang aanhouden qua aantal dagen. Duurt het te lang, schakel dan de huisarts in voor hulp zodat het niet omslaat richting een postnatale depressie.
• Verras haar tussendoor eens met een kleine attentie. Dat hoeven geen cadeautjes te zijn, maar zomaar vanuit het niets een bakje fruit of een lekkere traktatie. Gewoon om te laten zien dat je voor haar zorgt zonder dat ze er om hoeft te vragen. Neem initiatief.

Kraamtranen bij de papa

Hoewel kraamtranen te onder andere te maken hebben met de hormoonhuishouding bij de vrouw, kunnen we ook wel stellen dat de mannen er ook last van kunnen hebben. Dan bedoel ik niet van de huilbuien van de mama, maar de eigen emoties. De prille vader krijgt ook heel wat verandering over zich heen. De mama heeft al negen maanden kunnen wennen aan het kleintje in haar buik, maar hebben pas bij de geboorte dat eerste contact. Ineens moet hij zijn vrouw delen en dat kan zwaar vallen. Als man zijnde schiet je in een aantal dagen tijd door allerlei nieuwe situaties en bijhorende emoties heen. Net als de moeder ervaar je die eerste week als een enorme rollercoaster en dat kan ook tot wat tranen leiden.

Redenen voor kraamtranen bij de man

• Stress en drukte
  In enkele dagen moet je snel van alles regelen. De geboorteaangifte, regelen van de geboortekaartjes en zorgen dat thuis alles een beetje loopt. Daarnaast wordt je verschillende keren heen en weer gestuurd door de kraamhulp en de moeder voor allerlei boodschappen. En de verzorging van de kleine, meestal is alles behoorlijk nieuw voor je en moet je dat ook nog allemaal leren.
• Op de laatste plaats staan
  Als man voelt het alsof je voor de moeder een stap terug gegaan bent in prioriteit. Alles draait nu om de kleine en de verzorging van de moeder. Jij als papa komt op de laatste plaats. Deze ‘degradatie’ kan hard aankomen als je je hier van te voren niet goed op instelt.
• Vermoeidheid
  Vaak zeggen ze dat mannen overal doorheen slapen, maar ook de papa’s zullen in de nacht in de weer zijn met flesjes geven en luiers wisselen. Alleen al om de moeders hiermee af te wisselen zodat je allebei in ieder geval wat uurtjes rust kunt pakken. Toch is er al snel een slaapgebrek en dat kan je nekken in combinatie van de drukte overdag en eventueel je baan.
• Sociale druk
  Met een kleintje in huis spreek je niet meer zo snel spontaan af met vrienden om de kroeg in te duiken of zomaar een weekendje weg te gaan. Je gaat wat meer plannen. Je wordt afhankelijker van de agenda van je gezin en dat zet druk op je sociale leven.
• Verantwoordelijkheid
  Van de ene dag op de andere ben je verantwoordelijk van een klein hulpeloos kindje dat op jou en de moeder aangewezen is. Hier kan je je onzeker over voelen. Zeker als man krijg je vaak het idee dat je de dingen ‘fout’ doet omdat het iets minder natuurlijk gaat zoals bij de mama. Vaak wil de moeder het ook op een bepaalde manier gedaan hebben en wil je die verwachtingen waarmaken.
• Financieel
  Als man des huizes wil je alles financieel op orde hebben. Nu moet je van hetzelfde geld niet twee, maar drie personen onderhouden. Er moet een potje opzij worden gezet voor de toekomst en er moeten voor de komende tijd heel wat dingen aangeschaft worden om de kleine goed te kunnen verzorgen en kleden. Deze extra financiële druk kan een stressreactie veroorzaken.
• Daling hormoonspiegel
  Vaders worden ‘zachter’ na de geboorte. Dat is natuurlijk zo bepaald. Vlak na de geboorte daalt het testosterongehalte van de man. Deze hormonale schommeling kan verwarring veroorzaken.
• Groot houden
  ‘Een man mag niet huilen’ is vaak het idee bij de man en zijn omgeving. Het tonen van emoties door de man is sociaal gezien niet heel erg geaccepteerd en wordt gezien als een teken van zwakte. Veel papa’s zullen daarom hun emoties controleren naar de buitenwereld, maar van binnen borrelt het. Het niet uiten en bespreekbaar maken van de emoties maken het vaak alleen maar erger wat kan leiden tot een depressie.

Persoonlijk: een papa met kraamtranen

De zwangerschappen van Chantal waren niet altijd een pretje. Verhoogde bloeddruk, astma aanvallen en longontstekingen, meerdere ziekenhuis opnames en in beide gevallen een bevalling na inleiding.

Springende spieren

De eerste keer dat ik in huilen uitbarstte was nog voor de geboorte van Liam, het waren geen kraamtranen maar wel een gevoel van hulpeloosheid en angst. Dolgelukkig was ik dat ik vader zou worden, maar ik had de angst mijn kindje te laten vallen. Mijn lijf kan nogal eens ongecontroleerd bewegen. De spieren in mijn rug willen zich regelmatig tegelijkertijd spannen en ontspannen wat resulteert in vreemde schokken en rare bewegingen. In mijn gedachten zag ik dit ook gebeuren terwijl ik mijn kindje vast had met alle gevolgen van dien. Nadat Liam geboren was, had ik dit gevoel nogmaals toen de kraamverzorgster mij vroeg of ik wilde helpen met wassen. Gelukkig had ik haar van te voren op de hoogte gesteld over mijn lichamelijke ongemak. Precies op het moment van de vraag voelde ik al een tijdje spanning in mijn rug en wist ik dat het op dat moment niet te vertrouwen was. Ik hield het dus even bij goed observeren en genieten van een mannetje dat tot rust kwam in het water.

De ballen in de lucht houden

Het gevoel van machteloos zijn heb ik vaker gehad. Enkele dagen voor de geboorte van Liam stond ik met Chantal onder de douche. Plots werd ze onwel en kon ik haar nog net opvangen voordat ze tegen de douchetegels zou klappen. Snel het ziekenhuis bellen waarvan ik het sein kreeg meteen langs te komen. Ze stond al onder toezicht van de arts door haar astma. Wat kleren aantrekken, snel de auto in en een race naar het ziekenhuis. Direct werd ze opgenomen en gemonitord. Een week later werd ze ingeleid en duurde het nog een tijdje voor het mannetje er was. Een tijd lang pendelde ik tussen huis om voor de hond te zorgen, het werk en het ziekenhuis.

Zielsalleen

Na de geboorte dacht ik Chantal en Liam mee naar huis te nemen. Vlak voordat dit kon kregen we te horen dat hij toch wat langer in het ziekenhuis moest blijven omdat hij te veel afviel en moeite had met drinken. De start was alles behalve wat ik gedacht had. Ik kan me nog heel goed het eenzame moment herinneren dat ik naar huis liep. Daar in die lange verlaten ziekenhuisgang, het was laat op de avond, en ik liep daar helemaal alleen met een lege Maxi-Cosi aan mijn arm. De stilte om me heen was oorverdovend. Thuis bij Nala, de hond, stortte ik in en jankte alles uit mijn lijf terwijl mijn tranen werden weggelikt.

A Little Help van Difrax

De Internationale Kraamtranen dag is een initiatief van Difrax, bekend van onder andere de fopspenen en de S-fles. Met hun expertise ontwikkelen ze producten die het de newborn ouders een stuk makkelijker maken. Fijn als je in een tijd van veranderingen om sommige dingen geen zorgen meer hoeft te maken. Zoals Difrax zelf zegt: “Wij snappen dat de komst van ’n kleintje je wereld op z’n kop zet. Je doet het goed en wij helpen je gaandeweg met onze producten.” Met de slogan ‘A Little Help’ zeggen ze dat in het kort.

Voor de datum van de Kraamtranen dag is bewust gekozen voor 3 januari. Drie januari is de derde dag van het nieuwe jaar. De derde dag is ook de dag waarop de kraamtranen zijn intrede doen en een nieuw jaar staat voor het nieuwe leven dat op de wereld is gezet.

---